Çaji maroken i Hatixhes

Ndërsa isha në Rabat, Marok, më duhet të pranoj: kafja nuk ishte pjesë e jetës sime të përditshme. Është vështirë të gjesh dikë duke pirë kafe këtu, ndonëse ka disa kafene që e shërbejnë atë. Në vend të kësaj, marokenët e marrin energjinë e tyre nga çaji i ëmbël dhe shumë i fortë i mintit. Ky çaj është pjesë e strukturës shoqërore të vendit. Pavarësisht si është dita e tyre, secili maroken pauzon disa herë në ditë për të pirë çaj minti. Jeta e tyre është shumë e ngadaltë, me plotë ritual dhe rehati. Këta janë njerëz pozitiv, pa gajle; “inshaAllah” thonë ata – nëse do Zoti. Me fjalë të tjera, përse të brengosesh? Gjërat janë jashtë kontrollit të njeriut. Pirja e tyre e çajit e reflekton këtë: gjithmonë ka kohë për pauzë, kohë për të pushuar dhe për të qenë me të tjerët.

 

Çaji i mintit shërbehet në mëngjes, kur zgjohen, dhe natën para se të flenë – dhe për çdo orë mes këtyre dy kohëve. Ai u prezantohet mysafirëve për t’u ofruar mikpritje, konsumohet pas vakteve të ushqimit dhe në festime. Ai është i rrënjosur në vetëdijen e çdo marokeni – kultura marokene s’mund të ndahet nga çaji i mintit. Në fakt, refuzimi i një çaji paraqet ofendim, dhe prej personit pritet që të paktën të pijë dy gota, kur t’i ofrohet.

Menaxherja e shtëpisë sonë, Hatixhja, është mikpritëse dhe gjellëbërëse e fortë. Ajo na mësoi si të përgatitim çajin në mënyrë marokene. Ndonëse kam vërejtur se as dy vetë nuk përgatitin atë njësoj, përbërësit përherë janë tri gjëra: çaji i gjelbër, shumë mint, dhe një sasi e madhe e sheqerit. Ata zakonisht e bëjnë çajin në një ibrik të argjendtë, të quajtur berrad. Ky mund të vendoset drejtpërsëdrejti në stufë dhe i tërë procesi ndodh në këtë ibrik.


Së pari, vlo ujin në një ibrik të veçantë. Gjethet e çaji të gjelbër vihen në berrad (apo në çfarëdo ibriku që mendon ta shërbesh çajin), dhe i shtohet një sasi jo shumë e madhe e ujit të valë. Çaji lihet të kridhet në ujë për 2 deri 3 minuta, pastaj derdhet në gota të xhamit; pastaj në ibrik derdhet më shumë ujë, çaji shkundet dhe derdhet në një gotë të dytë. Gota e dytë e çajit është çaji “i papastër”, pluhuri dhe papastërtia që ata besojnë se mbetet në gjethe pas kredhjes së parë. Prandaj, lëre anash gotën e dytë të çajit.


Mbushe ibrikun me ujë përsëri, por kësaj here mbushe plot. Vendose berrad-in në stufë dhe lëre të vlojë, pastaj hedh një grusht minti të freskët. Çaji i vërtetë marokenë është vërtet i ëmbël; në tërë Marokun ne shpesh pyeteshim nëse donim çaj maroken apo amerikan – si duket turistëve amerikanë u duket çaji tepër i ëmbël. Për një shije të vërtetë marokene shtoni shumë sheqer. Marokenët kurrë nuk e përziejnë çajin, ai thjesht derdhet disa herë për të shpërbërë sheqerin. Çaji derdhet në gotat ndihmëse nga një distancë, pastaj derdhet prapë në ibrikë. Kjo përsëritet tri apo katër herë. Derdhja duhet të bëhet nga një distancë e madhe, për të nxjerrë një shtresë të mirë të shkumës për të cilën përpiqen marokenët: “çaji juaj duhet të ketë një kapuç të mirë”, na tha Hatixhja.


 

Në fund, çaji është i gatshëm për t’u shërbyer në gota të vogla tradicionale e të gdhendura, që u lejon të pinë shumë gota (marokenët gjithmonë pinë 3 apo më shumë gota në një të ulur). Ai është i ëmbël, i fortë, dhe gjithmonë shoqërohet nga një muhabet i mirë./ thecoffeeexperiment